EFEKTIVNOST PRIMENE MIKROBIOLOŠKOG ĐUBRIVA SLAVOLA U BILJNOJ PROIZVODNJI

Mikrobiološko đubrivo Slavol čini kombinacija šest bakterija koje pripadaju azotofiksatorima. Mikrobiološko đubrivo sadrži asocijativne bakterije, prirodne vitamine, enzime i stimulatore rasta. Preparat je našao široku primenu u proizvodnji ratarskih useva, povrća, cveća, u voćarstvu i vinogradarstvu.

Slavol pospešuje klijanje, nicanje i rast biljaka; povećava aktivnost korenovog sistema i povećava lisnu površinu i aktivnost fotosinteze. Slavol utiče na ishranu biljaka azotom, fosforom, kalijumom i mikroelementima, i na povećanje prinosa. Slavol povoljno utiče na plodnost zemljišta jer povećava sadržaj biomase u zemljištu, poboljšava vodno-vazdušni režim zemljišta i eliminiše uticaj pesticida i mineralnih đubriva. Slavol je mikrobiološki preparat koji doprinosi razvoju organske poljoprivredne proizvodnje i zaštiti životne sredine. Primena Slavola u proizvodnji ratarskih useva utiče u proseku na povećanje prinosa po hektaru za 6,8% i na ostvarivanje boljeg kvaliteta proizvoda u biljnoj proizvodnji. Efekat primene Slavola na povećanje prinosa u proizvodnji povrća u proseku iznosi 20,3%. Primena Slavola u proizvodnji jabuka pokazuje da je broj ubranih plodova veći u odnosu na kontrolu za 18,2% uz smanjenje broja opalih plodova za 23%. U proizvodnji šljive stenlej prinosi su veći za 15,8%. Primena Slavola u proizvodnji grožđa pokazuje da su postignuti veći prinosi, sadržaj šećera i kiselina. Veće su bobice, veličina grozda i prinos po čokotu vinove loze. Slavol je mikrobiološki preparat koji će doprineti razvoju ekoloških sistema proizvodnje, a posebno organske poljoprivredne proizvodnje.

Autori: Đorđević Snežana, Babović Jovan

NOVI STROŽIJI PROPISI ZA ORGANSKA VINA U EU

Za plasman organskih vina proizvedena u EU  ubuduće će biti neophodan odgovarajući sertifikat. EU je usvojila strožije propise o organskoj proizvodnji vina sa ciljem kako bi bila konkurentna organskim vinima iz Južne Afrike, Australije, Čilea i SAD.

Poznato je da  vina proizvedena u Evropi i do sada imala oznaku „od organski proizvedenog grožđa“, što danas nije više dovoljno, jer tom oznakom nije bio pokriven ceo proces proizvodnje.

Prema ovim novim, strožijim propisima organska vina iz EU ne smeju da sadrže sorbinsku kiselinu, zabranjena je i desumporizacija, a nivo sulfita ne sme da pređe 100 mg/l crnog i 150 mg/l belog vina i rozea. Ovim prpisima je regulisana i primena pesticida u proizvodnji grožđa.
Uredio: MPG71

GROŽĐE

Grožđe je plod vinove loze (Vitis vinifera L).

Grožđe se koristi za ishranu već nekoliko hiljada godina (Egipćani, Feničani, Kinezi…), a od perioda Stare Grčke i Rima pominje se i pravljenje i konzumacija vina.

Grožđe je veoma rasprostranjeno u svetu. Danas se smatra  da ima nekoliko hiljada vrsta grožđa. Neke od najpoznatijih sorti crnog grožđa su:

• Cabernet Sauvignon
• Merlot
• Nebbiolo
• Crni Pinot
• Syrah ili Shiraz
• Sangiovese

i belog:

• Chardonnay
• Crni Chenin
• Traminac
• Rizling
• Crni Sauvignon
• Semillon

Osnovna podela vrsta je po nameni pa postoje vrste:

• pogodne i za jelo i za proizvodnju vina;
• samo za jelo (stone);
• samo za vino (vinske).

Za uzgajanje vinove loze, koja daje  visok kvalitet grožđa potrebno je određeno podneblje, klima, zemljište, ali i dosta zanja i stručnog rada.

Grožđe se razlikuje po veličini, obliku zrna, boji, mirisu i  ukusu.

Uredio: MPG71

POLYPHENOLS IN FRUITS AND GRAPE

Aronia (Aronia melanocarpa Michx) – Dominant chokeberry anthocyanins are 3-galactoside cianidin and cianidin 3-arabinoside. The concentration of flavonols in chokeberry exceed 71 mg / g fresh weight. Flavanones eriodictyol 7-O-β-glucuronide along with rare flavonol quercetin 3-vicianosidom and quercetin 3-robinobiosidom quercetin glycosides and other proven in chokeberry Slimestad research associates and the 2005th.

Avocado (Persea americana Mill) – Avocado is a tropical fruit, rich in polyphenolic compounds such as:   brown, hlorogenska, coumarin acid, catechin, epicatechin.

Banana (Musa acuminata) – This fruit proved the presence of tannin, gallic acid, catechin, anthocyanins-3-rutinoside, cianidin-3-rutinoside, petunidin-3-rutinoside, pelargonidin-3-rutinoside, peonidin-3-rutinoside and malvidin-3-rutinoside.

Bilberry (Vaccinium myrtillus L) – Blueberries are rich in anthocyanins, whose amount varies from 300-600 mg/100g. Effect on improving the nutritional value of foods by preventing oxidation of lipids and proteins of food products.

Cranberry (Vaccinium macrocarpa L) – Cranberries are anthocyans: cianidin-3-gala tozid, cianidin-3-glucozid and cianidin-3-arabinoside. Fresh cranberries, juice, frozen or dried as a natural antibiotic.

Black currant (Ribes nigrum L.) – Black currant contains 1.253 to 6.166 mg / g total anthocyanins. Proven pigments are Delphinidin-glucozid, Delphinidin-rutinosid, cianidin-glucozid, cianidin-rutinoside.

Blood orange (Citrus sinensis L.) – The species of the genus Citrus Flavanones characteristic polyphenols, primarily hesperetin and naringinenin in the form of glycosides.

Goji (Lycium barbarum L) – Goji contains bioflavonoids, anthocyanins, lutein. The presence of these components and their relationship led to the fruit on top of the ORAC scale (Oxygen Radical Absorbance Capacity – Scale, which measures the antioxidant capacity or antioxidant value of foods). According to this scale goji berries have 25 300 units, and these first fruits, which are normally considered a strong antioxidant, pomegranate is the „only“ 12 500 units.

Grapes (Vitis vinifera L) – varieties of grapes are a rich source of flavonoids, polyphenols, 70% is located in the seed, and about 30% in the skin. Polyphenols have been identified in the cluster: flavan-3-ols (catechin and epicatechin), procijanidini, tannins, flavonols (quercetin, myricetin), antocijanidini. The content of anthocyanins in grapes varies from 12 to 30 mg / g.

Guava (Psidium guajava L) – polyphenolic compounds of guava are sumorin-3-O-liksozid, morin-3-O-arabinoside, quercetin, quercetin-3-O-arabinoside, leukoantocijanidin, ellagic acid.

Kiwifruit (Actinidia deliciosa A. Chev.) – The results showed that the predominant phenolic compound kiwi hidroksicimetna acid, flavonols and flavan 3-ol epicatechin.

Blackberry (Rubus fruticosus agg.) – The blackberry extract proved the following anthocyanins: cijanidin-3-glucoside, cijanidin-3-galactoside, cijanidin-3-arabinose, pelargonidin-3-glucoside; cijanidin-3-ksiluloza; malvidin-3- glucoside. Cijanidin-3-glucoside is the dominant pigment in berries.

Longan (Euphoria longan Lamk) – Longan is an exotic fruit, which contains polyphenolic compounds. Dominant polyphenolic compounds were: gallic and ellagic acid and elagintanin.

Raspberry ( Rubus idaeus L) – Malina is a highly valuable nutritionally because of the rich content of various antioxidants. The antioxidant activity of raspberries is 50% higher antioxidant activity than strawberries, 10 times higher than the tomatoes and 3 times higher than the kiwi. About 25% belongs to the polyphenol antioxidant activity such as quercetin, kaempferol, cijanidin-3-glukozilrutinozid, cijanidin-3-rutinoside and pelargonidin glycoside. These compounds give intense red raspberry.

Mango (Mangifera indica L) – According to the results of research flavonols manga are dominant Q 3-galactozid (22.1 mg / kgs), Q 3-glucozid (16 mg / kg) and Q 3-arabinoside (5 mg / kg.)

Mangosteen (Garcinia mangostana L) – This fruit is referred to as medicinal fruit of the gods. Mangosteen contains a large group of xanthones, flavonoids with strong antioxidant activity. Of the 200 known xanthones nearly 50 are found in mangosteen. The main fruit of this xanthones are alpha-, beta-, gamma-and beta-methoxy-mangostin. Quantitative dominantain alpha-mangostin. Mangosteen contains, in addition to xanthones and anthocyanins, stilbene and tannins. The concentration of total anthocyanins in the mangosteen is 25.9 to 63.9 mg/100g.

Olive (Olea europaea) – Olives contain polyphenols hydroxytyrosol and sip a tea acid. HPLC in olive oil was confirmed in the presence of low concentrations hidrokisitirozila, tirozila, lignans. GC-MS method proved the presence of vanilla acid, p-hidrokisbenzojeve, p-coumarin, o-coumarin acid.

Pomegranate (Punica granatum L) – Contains elagintanin 3,3 ‘-di-O-metilelaginsku acid, 3,3′, 4′-tri-O – metilelaginsku acid phenethyl-rutinoside. New dimerik gallic acid, named after humarain, was isolated from the stem bark of pomegranate.

Noni (Morinda citrifolia L ) – The fruit of the noni fruit belongs to a group of 80 medicinal plants, which are today considered the most effective medicinal plant group on the planet. This tropical fruits contain bioflavonoids catechin and epicatechin-, tannins.

Papaya (Carica papaya L) – Papaya contains myrcene, ocimen, phellandrene, terpinene, a dried leaf 0.25 mg / g tea acids, 0.33 mg / g p-kuumarinske acid and 0.11 mg / g protokatehinske kiselinue. The concentration of quercetin was kempferola and 0.04 mg / g.

Plum (Prunus domestica L) – Color plum fruit epidermis may be the green-yellow through red and blue, different shades of blue to blue-violet. Shades of blue, red and blue colors and plavoljubičaste are conditioned by the type and amount of anthocyanins . Today is one of the goals of breeding to create new varieties of plums with dark fruit epidermis. Plums contain different varieties cijanidin-3-glucoside and cijanidin-3-rutinoside, peonidin-3-glucoside and peonidin-3-rutinoside. Cevallos-Casals et al., (2002) found that the content of anthocyanins in the fruit selection of 13 plums ranged from 44.1 to 231.29 mg / 100 g mezokarpa fresh, calculated on cijanidin-3-glucoside.

The grapevine leaf (Vitis vinifera L) – vine leaves can be considered a good source of polyphenolic compounds . The research results confirm that the extracts of leaves and vines extremely rich phenolic compounds. HPLC analysis showed the presence of flavonoid and stilbene. Among the polyphenols from the group identified as stilbene resveratrol monomers (cis-and trans-resveratrol) and resveratrol derivatives (astringin and piceid / isorhapontin).

Cherry (Prunus cerasus L) – Cherries are a rich source of atocijana. The concentration of these pigments depends on the variety, cultivation methods, climate, climate and other factors.

Author: MPG71

SADRŽAJ ŠEĆERA I KISELINA U VOĆU

Vrsta voća	Invertni šećera %	Saharoza %	Ukupni šećer %	Ukupne kiseline %	pH	Koeficijent slasti šeć/kis.
Jabuka	6,8	2,1	6,6-15,5	0,4-0,8	3,6	9-28
Kruška	8,1	1,9	8,3-15,4	0,2-0,5	4,0	23-42
Dunja	7,2	0,9	5,8-12,5	0,6-1,0	3,3	9-18
Kajsija	4,1	2,2	6,4-12,6	0,6-1,1	3,4	4-15
Breskva	3,5	4,2	5,0-12,0	0,5-0,7	3,6	9-16
Šljiva	8,2	1,8	7,0-15,5	0,5-0,7	3,6	6-28
Višnja	7,8	0,6	6,9-12,5	0,8-1,9	3,3	3-8
Trešnja	8,4	0,4	4,7-11,5	0,3-0,6	3,9	11-25
Malina	4,5	0,2	4,7-9,5	0,8-2,0	3,4	3-5
Kupina	6,2	0,9	6,0-9,0	0,80	3,5	6-8
Jagoda	3,8	1,7	4,5-7,8	0,50	3,5	4-10
Grožđe	20,5	/	15-25	0,5-0,9	3,5	18-50
Limun	3,1	0,3	1,5-4,0	3-7	2,5	0,3-0,9
Narandža	5,8	3,9	5,6-13,5	0,7-1,2	3,4	8-17
Borovnica	4-6,5	0,2-0,8	4,0-7,0	0,8-1,2	3,4	5-9
Crna ribizla	8,1	/	6,1-13,3	3,3	3,3	2-3

Izvor

Niketić-Aleksić, G.: Tehnologija voća i povrća, Beograd, 1988.

Uredio: MPG71

POLIFENOLI U VOĆU I GROŽĐU

Aronia (Aronia melanocarpa Michx) – Dominantni antocijani aronije su cianidin 3-galaktozid i cianidin 3-arabinozid . Koncentracija  flavonola  u  aroniji  prelazi  iznos  od 71 mg / g sveže mase.   Flavanon eriodictyol 7-o-β-glukuronid zajedno sa retkim flavonolom kvercetin 3-vicianosidom i kvercetin 3-robinobiosidom i drugim kvercetin glikozidima dokazani su u aroniji istraživanjima Slimestad i saradnika 2005.

Avokado (Persea americana Mill) – Avokado je tropsko voće, bogato u polifenolnim jedinjenjima kao što su:  kafena, hlorogenska, kumarinska kiselinu, zatim katehin, epikatehin.

Banana (Musa acuminata) – U ovom voćuje dokazano prisustvotanina, galne kiseline, katehin, antocijanin-3-rutinozida, cianidin-3-rutinozida, petunidin-3-rutinozida, pelargonidin-3-rutinozida, peonidin-3-rutinozida i malvidin-3-rutinozida.

Borovnica (Vaccinium myrtillus L) – Borovnica je bogata u antocijanima, čija  količina varira od 300-600 mg/100g . Utiču na poboljšanje nutritivne vrednosti hrane sprečavanjem oksidaciju lipida i proteina prehrambenih proizvoda.

Brusnica (Vaccinium macrocarpa L) – Antocijani brusnice su: cianidin-3-gala tozid, cianidin-3-glucozid i cianidin-3-arabinozid. Sveže brusnice, sok, smrznute ili sušene su  prirodan antibiotik.

Crna ribizla (Ribes nigrum L.) – Crna ribizla  sadrži 1,253 do 6,166 μg/gukupnih antocijana. Dokazani pigmenti su: delfinidin-glucozid, delfinidin-rutinosid, cianidin-glucozid,cianidin-rutinozid.

Crvena narandža (Citrus sinensis, L) – Za vrste roda Citrus flavanoni su karakteristični polifenoli, prevenstveno hesperetin i naringineninu obliku glikozida.

Goji (Lycium barbarum L) – Goji sadrži bioflavonoide, antocijane, lutein . Prisustvo ovih komponenti i njihov odnos doveli su ovo voće na sam vrh ORAC skale (Oxygen Radical Absorbance Capacity – skala, koja meri antioksidativni kapacitet, odnosno antioksidativnu vrednost hrane). Prema toj skali goji bobice imaju 25 300 jedinica, a prvo sledeće voće, koje se inače smatra jakim antioksidantom, je nar sa „svega“ 12 500 jedinica.

Grožđe (Vitis viniferaL) – Crne sorte grožda predstavljaju bogat izvor flavonoida; oko 70% polifenola nalazi se u semenu, a oko 30%  u pokožici. Polifenoli identifikovani u groždu su: flavan-3-oli (katehin i epikatehin), procijanidini, tanini, flavonoli (kvercetin,miricetin), antocijanidini. Sadržaj antocijanina u grožđu kreće se od 12 do 30 mg/g.

Guava (Psidium guajava L) – Polifenolna jedinjenja guave su: sumorin-3-O-liksozid, morin-3-O-arabinosid, kvercetin, kvercetin-3-O-arabinosid, leukoantocijanidin, elaginska kiselina.

Kivi (Actinidia deliciosa A. Chev.) –  Rezultati istraživanja   su pokazali da je dominantno fenolno jedinjenje kivia  hidroksicimetna kiseline, zatim flavonoli  i flavan 3-Ol epicatechin.

Kupina (Rubus fruticosus agg.) – U ekstraktu kupine dokazani su sledeći antocijani: cijanidin-3-glukozid, cijanidin-3-galaktozid, cijanidin-3-arabinoza;  pelargonidin-3-glukozid;  cijanidin-3-ksiluloza;  malvidin-3-glukozid. Cijanidin-3-glukozid je dominantan pigment kod kupine.

Longan (Euphoria longana Lamk) – Longan je egzotično voće, koje sadrži polifenolna jedinjenja.Dominantna polifenolna jedinjenja su: galna i elaginska kiselina te elagintanin.

Malina () – Malina je nutritivno visoko vredna zbog bogatog sadržaja raznovrsnih antioksidanata. Antioksidativna aktivnost maline je za 50% veća od antioksidativne aktivnosti jagode, 10 puta veća od paradajza i 3 puta veća od kivija. Oko 25% antioksidativne aktivnosti pripada polifenolima kao što su kvercetin, kempferol, cijanidin-3-glukozilrutinozid, cijanidin-3-rutinozid i pelargonidin glikozid. Ova jedinjenja daju malini intenzivnu crvenu boju.

Mango (Mangifera indica L) – Prema rezulatatima istraživanjadominantni flavonoli manga su Q 3-galactozid (22.1 mg/kgs), Q 3-glucozid (16 mg/kg) i Q 3-arabinosid (5 mg/kg.)

Mangostin (Garcinia mangostana L) – Ovo je voće nazivano lekovitim voćem bogova. Mangostin sadrži veliku grupu ksantona, flavonoida sa jakim antioksidativnim delovanjem. Od 200 poznatih ksantona skoro 50 se nalaze u mangostinu. Glavni ksantoni ovoga voća su: alfa-, beta-, gama- i metoksi-beta mangostin. Kvantitativno dominantain je alfa-mangostin . Mangostin sadrži, pored ksantona,  i antocijane, stilbene i tanine. Koncentracija ukupnih antocijana u mangostinu je 25,9 do 63,9 mg/100g.

Maslina (Olea europaea) – Masline sadrže polifenole hidroksitirozol i kafenu kiselinu. HPLC metodom u maslinovom ulju je potvrđena prisutnost u malim koncentracijama hidrokisitirozila, tirozila, lignana. GC-MS metoda je dokazala prisutnost vanilinske kiseline, p-hidrokisbenzojeve, p-kumarinske, o-kumarinske kiseline.

Nar (Punica granatum L) – Sadrži elagintanin  3,3‘-di-O-metilelaginsku kiselinu, 3,3‘,4‘-tri-O– metilelaginsku kiselinu, fenetil-rutinozid. Novi dimerik galne kiseline, nazvan imenom humarain,  izolovan je iz stabljike kore nara.

Noni () – Plod voća noni spada u  grupu od 80 lekovitih biljaka, koje se danas smatraju medicinski najdelotvornijom biljnom grupom na planeti. Ovo tropsko voće sadrži bioflavonoide- katehin i epikatehin, tanine.

Papaja (Carica papaya  L) – Papaja sadrži  mircen, ocimen, felandren, terpinen, a suvi list 0,25 mg/g  kafene kisline, 0,33 mg/g  p-kuumarinske kiseline i 0,11 mg/g  protokatehinske kiselinue. Koncentracija kempferola i kvercetina je  0,04 mg/g.

Šljiva (Prunus domestica L)- Boja pokožice ploda šljive može da bude od zeleno-žute, preko crveno-plave, različitih nijansi plave do plavo-ljubičaste. Nijanse plave, crveno-plave i plavoljubičaste boje uslovljene su vrstom i količinom antocijana. Danas je  jedan od ciljeva oplemenjivanja šljive stvaranje novih sorti sa plodovima tamnoplave pokožice. Šljive različitih sorti  sadrže cijanidin-3-glukozid i cijanidin-3-rutinozid, peonidin-3-glukozid i peonidin-3-rutinozid. Cevallos-Casals i sar., (2002) utvrdili su da se sadržaj antocijana u plodu 13 selekcija šljive kretao od 44,1 do 231,29 mg/100 gsvežeg mezokarpa, računato nacijanidin-3-glukozid.

Vinova loza list  (Vitis viniferaL) – Lišće vinove loze može se smatrati dobrim izvorom polifenolnih jedinjenja. Rezultati istraživanja potvrđuju da su i ekstrakti lišća vinove loze izuzetno bogati fenolnim jedinjenjima. HPLC analizom utvrđena je prisutnost flavonoida i stilbena. Među polifenolima iz grupe stilbena identifikovani su resveratrol monomeri (cis- i trans-resveratrol) i resveratrol derivati (astringin i piceid/isorhapontin).

Višnja (Prunus cerasus L) – Višnje su bogati izvor atocijana. Koncentracija ovih pigmenata zavisi od sorte, načina uzgoja, podneblja, klime i drugih faktora.

 Autor: MPG71

STILBENI

Stilbeni su u biljkama efektna odbrana od gljivica. Poseban značaj stilbena je njihovo svojstvo da zadržavaju antifungalno delovanje i u organizmu čoveka. Oni su i snažni antioksidansi. Ispoljavaju antikancerogeni efekat (Bertelli i sar, 1998).

Najviše proučavano jedinjenje iz grupe stilbena je rasveratrol.  Naučnici intenzivno istražuju  uticaj rasveratrola na gene, kardiovaskuarni sistem, dojke, prostatu, materice  i imuni sistem.  Nedavne studije pokazuju da resveratrol održava zdrave živce i važne moždane funkcije.  Izvori ovoga polifenola su: grožđe, dudinje, kikiriki, soja, ali je identifikovan i u nekim vrstama lekovitog bilja.

Astringin je stilben zastupljen najčešće  u drvenastim biljkama, trans-ε-viniferin je dimer resveratrola, a pterostilben metoksilatni oblik resveratrola.

          Ukupni resveratrol u vinu i  soku od grožđa

Piće	Koncentracija (mg/l)
Belo vino	0,05-1,80
Vino roze	0,43-3,52
Crno vino	1,92-12,59
Sok od grožđa	1,14-8,69

Izvori

1.  Bertelli, A., Bertelli, A.A.E., Gozzini, A., Giovannini, L.: Plasma and tissue resveratrol concentrations and pharmacological activity,  Drugs Exp Clin Res 24, 133–138 (1998).

2.   lpi.oregonstate.edu/infocenter/phytochemicals/resveratrol/

Autor: MPG71